Γράφει ο Αλέξανδρος Κασιμάτης
Τα κόκκινα δάνεια μειώθηκαν θεαματικά στις τράπεζες, αλλά παραμένουν βαρίδι στους servicers. Αν δεν επιταχυνθούν οι ρυθμίσεις, απειλείται ακόμη και το σχήμα εγγυήσεων του προγράμματος Ηρακλής
Oι τράπεζες μετά από συστηματικές προσπάθειες ετών και με την καθοριστική συμβολή του Ηρακλή που συγκροτήθηκε και λειτούργησε το 2019 επί της υπουργίας Γ. Ζαβού, κατάφεραν να απαλλαγούν από το βάρος των κόκκινων δανείων. Τα φετινά στοιχεία πρώτου τριμήνου δείχνουν ότι οι τράπεζες μείωσαν τα κόκκινα δάνεια που πλέον είναι σε επίπεδα από 2,6% έως 3,8% των συνολικών δανειακών χαρτοφυλακίων τους. Υπολογίζεται πως συνολικά περίπου 5 δισ. μη εξυπηρετούμενα δάνεια παραμένουν σήμερα στα χαρτοφυλάκια των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, ποσό που δείχνει τη διαδρομή που έχει διανυθεί, καθώς το 2016 το αντίστοιχο ποσό ήταν 107 δισ. ευρώ.
Η μείωση των «κόκκινων» δανείων εξυγίανε τους τραπεζικούς ισολογισμούς και είχε σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη της οικονομίας καθώς απελευθέρωσε κεφάλαια τα οποία οι τράπεζες ήταν υποχρεωμένες να διατηρούν ως προβλέψεις για επισφάλειες. Κεφάλαια που διοχετεύτηκαν στην πραγματική οικονομία για να χρηματοδοτηθούν μείζονες επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και όχι μόνον.
Η εξέλιξη αυτή αφαίρεσε την εποπτική πίεση που δέχονταν οι τράπεζες να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους, αλλά η πραγματική πρόκληση που παραμένει είναι τα κόκκινα δάνεια να εξυγιανθούν ή να ρευστοποιηθούν από τους servicers, δηλαδή τις εταιρείες διαχείρισης. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στα χαρτοφυλάκια των servicers (οι Intrum, DoValue, Cepal και Qquant διαχειρίζονται το 90% αυτών) βρίσκονται σήμερα κόκκινα δάνεια συνολικού ύψους 70 δισ. ευρώ.
Δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών παρουσίασαν εντυπωσιακή ανθεκτικότητα και δεν δημιουργήθηκαν αξιόλογες επισφάλειες ούτε κατά την περίοδο της πανδημίας, ο ρυθμός μείωσης των κόκκινων δανείων εξακολουθεί να είναι πολύ αργός. Με το πρόγραμμα Ηρακλής πέρασαν στους servicers μη εξυπηρετούμενα δάνεια περίπου 75 δισ. Οι ρυθμίσεις που γίνονται σήμερα αφορούν κυρίως στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, με τους ρυθμούς να είναι πιο βραδείς για τα επιχειρηματικά. Παρά τις βελτιώσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό και το γεγονός ότι οι servicers ενεργούν και ελέγχονται με βάση συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ο κύριος όγκος των κόκκινων δανείων εξακολουθεί να παραμένει μεγάλος και αποτελεί βαρίδι για την οικονομία.
Οι ρυθμίσεις των δανείων συνήθως δεν αντέχουν σε βάθος χρόνου, ενώ ταυτόχρονα οι γραφειοκρατικές διαδικασίες -παρά τις προσπάθειες που έγιναν- καθυστερούν τις ρευστοποιήσεις. Στην αγορά κυκλοφορεί ότι οι περισσότερες τιτλοποιήσεις, με ελάχιστες, εξαιρέσεις είναι εκτός χρονοδιαγραμμάτων. Αν ο Ηρακλής “σήκωσε” 75 δισ. δάνεια και σήμερα οι servicers διαχειρίζονται 70 δισ., ενώ άλλα 5 δισ. παραμένουν στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, τότε από το 2016 το ύψος των κόκκινων δανείων μειώθηκε 32 δισ. Αν δεν επιταχυνθούν οι ρυθμοί είναι ένα πρόβλημα που θα συνεχιστεί έντονο και κατά τα επόμενα χρόνια, αυξάνοντας τις πιθανότητες κάποια στιγμή να “χτυπήσει” και τις κρατικές εγγυήσεις του Ηρακλή.
Πηγή: protothema.gr
