Γράφει ο Δημήτρης Παγαδάκης
Ποτέ μην αφήνεις τα αληθινά γεγονότα να σταθούν εμπόδιο σε μια καλή ιστορία. Η φράση αποδίδεται στο Μαρκ Τουέιν που κατέτασσε την απόλαυση μιας αφήγησης πιο πάνω από την αυστηρή ακρίβεια των πραγματικών περιστατικών
Προφανώς κανείς δεν σκοτίζεται για τις λεπτομέρειες μιας φανταστικής ιστορίας που απευθύνεται σε παιδιά. Ούτε ενδιαφέρεται να ελέγξει την εγκυρότητα των στοιχείων της. Αρκεί η τέρψη της προβλεπόμενης κορύφωσης της πλοκής ως το απαραίτητο ψυχοθεραπευτικό χάπι εντ.
Αντίθετα, μελέτες, δοκίμια, διατριβές που πλοηγούν τον αναγνώστη στα βαθιά νερά της Ιστορίας απαιτούν, όσο να ναι, εξακριβώσεις και επαληθεύσεις των γεγονότων. Προϋπόθεση, όμως, που δεν ισχύει για τα απομνημονεύματα. Αυτά φλερτάρουν εμπλέκονται και προσεγγίζουν την Ιστορία αλλά δεν την ανιχνεύουν με επιστημονική αντικειμενικότητα.
Έχουν προσωπικό χαρακτήρα. Περιέχουν ατομικά συμπεράσματα, ιδιωτικές ερμηνείες και κρίσεις, ενώ συχνά περιλαμβάνουν και μυθιστορηματικές εμπνεύσεις. Όπως ακριβώς κρίνεται ότι συνιστά και το υπό κυκλοφορία συγγραφικό πόνημα του τέως πρωθυπουργού και πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα.
Μια χαρά, επομένως, θα ταίριαζε το απόφθεγμα του Αμερικανού συγγραφέα στο βιβλίο του έλληνα πολίτικου. Μόνο που το ξετύλιγμα της αφηγηματικής τεχνικής του τελευταίου συμπίπτει με συμβάντα, περιστατικά και γεγονότα στα όποια ο ίδιος ενεπλάκει. Όχι ως απλός μάρτυρας αλλά ως πρωταγωνιστής.
Η διήγηση του, άλλωστε, συνδέεται με τη περίοδο της χώρας για την οποία οι μνήμες είναι νωπές. Σχετίζεται με την επίγνωση της ανασφάλειας και της αγωνίας που βιώσαν οδυνηρά οι πολίτες εξαιτίας των δικών του άστοχων και απερίσκεπτων επίλογων. Χωρία που λουστήκαν ένα βαρύ λογαριασμό τον όποιο ακόμη πληρώνουν.
Σαφώς και τεκμηριωμένη γνώμη για όσα παραθέτει θα προκύψουν μετά από την ολοκληρωμένη και εξονυχιστική ανάγνωση του βιβλίου του. Τότε και μόνο εκτιμάται ότι θα κριθεί αν επιχειρεί μέσα από τις σελίδες του να ξαναγράψει υπό το δικό του πρίσμα την πρόσφατη ιστορία.
Αν, δηλαδή, προτίθεται να «ξεπλύνει » κυβερνητικά παραπτώματα και σφάλματα της πρωθυπουργικής θητείας του. Αν σχεδιάζει να χρυσώσει το χάπι των παλινωδιών και να δικαιολογήσει μελοδραματικά τις αλλεπάλληλες αποτυχίες του.
Για την ώρα, ωστόσο, τόσο η επιλεκτική προδημοσίευση όσο και η διαρροή μέσω υποκλοπής αποσπασμάτων του βιβλίου του μάλλον δεν φτουράει. Δεν φαίνεται να καλλιεργούν μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του αφηγητή και του κοινού.
Πόσο μάλλον όταν αυτά ωθούν σε ξεκατίνιασμα με τους πρώην συντρόφους του. Άλλους από τους οποίους αδειάζει στεγνά και άλλους περιγράφει υποτιμητικά ως « γραφικές καρικατούρες».
Το ότι αυτοπροσώπως ως αδιαμφισβήτητος επικεφαλής τούς επέλεξε για στενούς συνεργάτες και κυβερνητικά του στελέχη μοιάζει αδιάφορο προκειμένου να καταδείξει μεταχρονολογημένα ότι υπήρξε πολιτικός όμηρος τους. Ώστε να εμφανιστεί σήμερα περίπου αυτοεγκωμιαστικά ως οσιομάρτυρας της υποβολιμαίας δράσης τους.
Τα δε ελάχιστα μεμονωμένα τμήματα του γραπτού του που είδαν το φως της δημοσιότητας, σαν το φυλακισμένο περιστέρι στο μπαλκόνι που του έστειλε μήνυμα απεγκλωβισμού, παραπέμπει μάλλον σε ορνιθομαντεία παρά σε ορθολογική διάγνωση.
Παρομοίως η παραδοχή ότι το δημοψήφισμα ήταν δική του βασανιστική απόφαση, την οποία ισχυρίζεται ότι έλαβε με λογική και με ευαισθησία, τείνει προς το τίτλο του ομώνυμου μυθιστορήματος της Τζέιν Ώστιν. Ενδεχομένως στα επόμενα κεφάλαια να υιοθέτει και το «περηφάνια και προκατάληψη» της ίδιας συγγραφέως.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ως αυτοβιογραφικός πεζογράφος ο Αλέξης Τσίπρας έχει κάθε δικαίωμα να επιδιώξει μέσα από το κείμενο του να αποκαταστήσει το προφίλ του. Προκειμένου να χαρίσει φρέσκο νόημα στην υπόσχεση του για πολιτικοιδεολογικό rebranding.
Να αποπειραθεί, εμπλουτίζοντας υπό καινούργια οπτική τις αναμνήσεις του για τα πρόσφατα γεγονότα της διακυβέρνησης του, να ανοίξει διάλογο που δεν θα βασίζεται στις σκιές του παρελθόντος. Μια επικοινωνία προοπτικά δελεαστική για όσες όμορες της τρέχουσας σκοπιάς του κατακερματισμένες πολιτικές δυνάμεις.
Φτάνει να μην αφηγηθεί πώς θαλασσοπνίχτηκε εναντίον γιγάντιων ανθρωποφάγων Λαιστρυγόνων. Ούτε να θεωρήσει ότι απευθύνεται δακρύβρεχτα σε απαθείς και ληθαργικούς Λωτοφάγους.
Σε μια τέτοια, διόλου απίθανη εκδοχή, το σύγγραμμα του αντί να ζυγώνει προς την συμβολική «Ιθάκη» του Αλεξανδρινού ποιητή θα σιμώνει όλο και πιο κοντά σε εύπεπτο για καλή χώνεψη παραμυθάκι.
Πηγή: protothema.gr
