Γράφει ο Πάνος Λουκάκος
Ενας νέος κόσμος, εντελώς διαφορετικός από εκείνον που προέκυψε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναδύεται παντού στην υφήλιο: στην Αμερική, στην Ευρώπη, στην Ασία, στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική
Και το ερώτημα που προκύπτει μέσα από αυτή την κοσμογονία για την Ελλάδα είναι κατά πόσον έχει προετοιμαστεί να λειτουργήσει μέσα στο νέο σύμπαν. Κατά πόσον το ελληνικό πολιτικό σύστημα και η ελληνική κοινωνία έχουν συνειδητοποιήσει τις μεγάλες αλλαγές, που ήδη είναι εδώ και έχουν προετοιμαστεί να τις αντιμετωπίσουν, και ακόμη περισσότερο να προσαρμοστούν σε αυτές.
Ορισμένα από τα κεντρικά χαρακτηριστικά της νέας τάξης πραγμάτων είναι και τα ακόλουθα:
* 1. Συνολική κρίση του μεταπολεμικού πολιτικού – κομματικού συστήματος, κρίση θεσμών, κρίση λειτουργίας της Δημοκρατίας και των Κοινοβουλίων, κρίση της Δικαιοσύνης, κρίση των μέσων ενημέρωσης, απουσία αξιόλογων πολιτικών προσωπικοτήτων. Συνιστούν όλα αυτά μια βαθιά κρίση εμπιστοσύνης προς την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων και εντέλει μια υπαρξιακή κρίση και διάβρωση της Δημοκρατίας και απονομιμοποίηση των θεσμικών της ερεισμάτων, όπως εγκαθιδρύθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
* 2. Μείωση των κοινωνικών δαπανών για υγεία, παιδεία, συντάξεις, ακρίβεια, μείωση της αγοραστικής δύναμης και οικονομική και συνακόλουθα κοινωνική υποβάθμιση των μεσαίων και λαϊκών στρωμάτων.
Ταυτόχρονα, σώρευση μεγάλου πλούτου σε λίγες επιχειρηματικές οικογένειες, και ανεξέλεγκτη συγκέντρωση οικονομικής και πολιτικής ισχύος στα χέρια τους, συχνά μάλιστα με υπερεθνικό χαρακτήρα.
Οι λίγοι πλούσιοι γίνονται παντού στον κόσμο πολύ πλουσιότεροι και οι πολλοί μεσαίοι και φτωχοί γίνονται πολύ φτωχότεροι, ωθούμενοι όλο και περισσότεροι στο κοινωνικοοικονομικό περιθώριο. Το χάσμα ανάμεσα στις πολιτικοοικονομικές ελίτ και τον υπόλοιπο πληθυσμό γίνεται διαρκώς βαθύτερο, καθώς μάλιστα ο συνήθως νεοαποκτηθείς και συχνά με αμφιλεγόμενες μεθόδους πλούτος έχει συχνά την τάση να προβάλλεται προκλητικά με ακραίες μορφές επίδειξης. Αλλά και οι πολιτικές τάξεις έχουν την τάση να προστατεύουν, να διευκολύνουν, ακόμη και να κολακεύουν αυτές τις ελίτ, καθώς διατηρούν σχέσεις οικονομικής εξάρτησης από αυτές αλλά και επειδή ελέγχουν κεντρικά μέσα ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, ακόμη και ποδοσφαιρικές ομάδες με τους «λαούς» που τις ακολουθούν.
* 3. Προκαλούν τα δεδομένα αυτά πολιτικές τερατογενέσεις σε ολόκληρο το κόσμο, από τον Τραμπ στην Αμερική έως την άνοδο των ακροδεξιών λαϊκιστικών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη. Ακροδεξιά και εθνικιστικά κόμματα κυβερνούν, συμμετέχουν ή στηρίζουν κυβερνήσεις στην Ιταλία, στην Ουγγαρία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στη Φινλανδία, στη Σουηδία, στην Κροατία, στη Σλοβακία. Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, πρώτα κόμματα στη Γαλλία, στη Βρετανία και τη Γερμανία είναι σήμερα τα ακροδεξιά λαϊκιστικά σχήματα της Λε Πεν, του Φάρατζ και της Βάιντελ, αντιστοίχως. Οφείλονται σε μεγάλο βαθμό οι τερατογενέσεις αυτές στο γεγονός ότι οι λαϊκιστικές δυνάμεις της άκρας Δεξιάς και της άκρας Αριστεράς υπόσχονται στους πάντες τα πάντα, δημοσιονομική χαλαρότητα, επάνοδο στις καλές μέρες του παρελθόντος, αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, εθνικό έλεγχο στην οικονομία, φορολόγηση της ολιγαρχίας και άλλα σχετικά παρόμοια. Και αυτά τα εκτός πραγματικότητας αφηγήματα τα αποδέχονται όλοι εκείνοι που έχουν δει το βιοτικό τους επίπεδο να υποβαθμίζεται και την αγοραστική τους δύναμη να καταρρέει και κυρίως άτομα από τις νεότερες γενεές που συνειδητοποιούν ότι η ζωή τους θα είναι πολύ δυσκολότερη και με λιγότερες προοπτικές από εκείνη των γονιών τους. Αποτελεί το σώμα αυτό των ψηφοφόρων μια κινούμενη άμμο, που κατά περίπτωση κινείται μεταξύ της αντισυστημικής άκρας Δεξιάς και της αντισυστημικής άκρας Αριστεράς ή δημιουργεί νέα επιθετικά κοινωνικά κινήματα έξω από υπάρχοντα κόμματα, που συντονίζονται και δρουν επικοινωνώντας κυρίως μέσα από τοξικά κοινωνικά δίκτυα.
* 4. Μέσα στη νέα αυτή πραγματικότητα παντού υποχωρεί το δίπολο Κεντροδεξιά – Κεντροαριστερά, που είχε αποτελέσει το πολιτικό θεμέλιο του μεταπολεμικού κόσμου και αναδύονται δυνάμεις που έως τώρα κινούνταν στο πολιτικό περιθώριο πατώντας πάνω στις αρνητικές κρίσεις για κυβερνήσεις και αντιπολιτεύσεις και στη συνολική κρίση εμπιστοσύνης των υπαρχόντων θεσμών και των πολιτικών και κομματικών συστημάτων. Ετσι, τόσο οι δυνάμεις της Κεντροδεξιάς όσο και της Κεντροαριστεράς βρίσκονται αντιμέτωπες παντού στην Ευρώπη με νέα μεγάλα υπαρξιακά διλήμματα: θα συνεργαστούν μεταξύ τους προκειμένου να κυβερνηθούν οι χώρες τους αφήνοντας ελεύθερο όλο τον χώρο της αντιπολίτευσης στις αντισυστημικές δυνάμεις των δεξιών και αριστερών άκρων; Θα συνεργαστούν οι δυνάμεις της Κεντροδεξιάς με αυτές της λαϊκιστικής άκρας Δεξιάς αποδεχόμενες και νομιμοποιώντας πολιτικά ένα μεγάλο μέρος της ατζέντας τους; Θα συνεργαστούν οι δυνάμεις της Κεντροαριστεράς με αυτές της λαϊκιστικής άκρας Αριστεράς αποδεχόμενες και νομιμοποιώντας επίσης την πολιτική ατζέντα τους;
Καμία από τις τρεις αυτές πιθανές εκδοχές δεν συνιστά αισιόδοξη προοπτική και δεν πρόκειται να επαναφέρει τις ισορροπίες του μεταπολεμικού κόσμου, καθώς μάλιστα οι ισορροπίες αυτές έχουν ήδη δεχτεί χαριστικές βολές από αυταρχικούς ηγέτες τύπου Τραμπ ή Πούτιν. Θα ήταν μάλιστα αφελές να πιστεύουμε ότι η Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση όλης αυτής της διεθνούς πραγματικότητας, που ασφαλώς ισχύει στο ακέραιο και σε ό,τι μας αφορά. Και το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο έτοιμοι θα αποδειχθούμε να αντιμετωπίσουμε, χωρίς νέες περιπέτειες, τις νέες προκλήσεις των καιρών, εκεί μάλιστα που άλλες χώρες όπως η Γαλλία έχουν αποτύχει.
Πηγή: protothema.gr
